-
15:08 1404/3/30
-
OMID ODRIFRD
اشنایی با بمب اتم
رابرت اوپنهایمر:
رابرت اوپنهایمر، فیزیکدان نظری اهل آمریکا، به عنوان مدیر و هدایت‌کننده
آزمایشگاه لس‌آلاموس شناخته شده است. اوپنهایمر به اتهام جاسوسی علیه دولت وقت آمریکا، مقام خود را پس از جنگ جهانی دوم از دست داد.
پدر این فیزیکدان مهاجر آلمانی بود که در زمان جنگ جهانی یکم به شهر نیویورک مهاجرت کرد.
اوپنهایمر اصالتا المانیه و زاده امریکا یعنی تابعیت امریکا رو داره امریکایی نیست مثل اینکه مهاجرت کرده باشی پدرش از المان اومد امریکا تابعیت امریکا رو گرفت
اوپنهایمر به هنگام تحصیل در دوران کارشناسی در دانشگاه هاروارد بر مباحثی مانند زبان‌های لاتین و یونانی، فیزیک و شیمی به طور کامل مسلط بود. او در زمان تحصیل شعر می‌سرود و فلسفه شرق را با دقت مطالعه میکرد. این فیزیکدان پس از فارغ تحصیلی در سال ۱۹۲۵ برای کار در آزمایشگاه کاوندیش در دانشگاه کمبریج به انگلستان رفت. سرپرست این آزمایشگاه «لرد ارنست رادرفورد» (Lord Ernest Rutherford) بود. رادرفور مطالعات عمیقی بر روی ساختار اتمی مواد انجام می‌داد.
پس از آن، اوپنهایمر به دانشگاه «گاتینگن» (Gottingen) دعوت شد. او در این دانشگاه فیزیک‌دان‌های برجسته‌ای مانند نیلز بور و دیراک را ملاقات کرد و در سال ۱۹۲۷ موفق به دریافت درجه دکترای فیزیک شد. اوپنهایمر پس از بازگشت به آمریکا، در دانشگاه کالیفرنیا، در شهر «برکلی» (Berkley) و موسسه تکنولوژی کالیفرنیا مشغول به تدریس و انجام کارهای پژوهشی شد.
در دهه ۲۰ نظریه‌های جدید فیزیک کوانتوم و نسبیت توجهات زیادی را به سمت خود جلب کردند. بر طبق نظریه نسبیت اینشتین، جرم معادل انرژی است. همچنین، بر طبق فیزیک کوانتوم، نور و ذراتی مانند الکترون‌ها می‌توانند رفتار دوگانه موج-ذره داشته باشند. در ابتدا، زمینه پژوهشی اوپنهایمر در مورد انرژی ذرات ریز اتمی مانند الکترون‌ها، پوزیترون‌ها و پرتوهای کیهانی بود. همچنین، این فیزیکدان پژوهش‌های بسیاری در مورد ستاره‌های نوترونی و سیاه‌چاله‌ها انجام داد.
پس از حمله المان ناسیونال سوسیالیست به لهستان در سال ۱۹۳۹، فیزیک‌دان‌هایی مانند آلبرت اینشتین، «لئو اسزیلارد» (Leo Szilard) و «ایگن ویگنر» (Eigen Wigner) به حکومت وقت آمریکا در مورد ساخت بمب اتم به دست المان ناسیونال سوسیالیست و تهدید جان یهودی ها هشدار دادند. در این زمان، اوپنهایمر در مورد فرآیند جداسازی اورانیوم ۲۳۵ از اورانیوم طبیعی و تعیین جرم بحرانی اورانیوم برای ساخت بمب اتم به تحقیق پرداخت. در آگوست سال ۱۹۴۲ میلادی، ارتش آمریکا فیزیک‌دان‌های برجسته انگلیسی و آمریکایی را برای مهار انرژی هسته‌ای و به‌کارگیری آن برای اهداف نظامی، دور هم جمع کرد. این فیزیک‌دان‌ها بر روی پروژه‌ای تحت عنوان پروژه منهتن مشغول به کار شدند.
این پروژه به سرپرستی اوپنهایمر آغاز به کار کرد.
پروژه منتهن
پروژه منهتن، پروژه‌ای سِری برای حکومت آمریکا در طی جنگ جهانی دوم بود. در این پروژه بر روی پیشرفت سلاح‌های هسته‌ای کار میشد. در اکتبر ۱۹۳۹، اینشتین نامه‌ای به «فرانکلین روزلین» (Franklin Rooselvelt)، رییس جمهور وقت آمریکا، نوشت و به او در مورد امکان دستیابی المانی های ناسیونال سوسیالیست به بمب اتم هشدار داد.
تا سال ۱۹۴۴، شش هزار دانشمند و مهندس از بهترین دانشگاه‌های جهان و آزمایشگاه‌های مراکز مهم صنعتی بر روی پیشرفت اولین بمب اتم کار می‌کردند. اوپنهایمر مدیر بخش تحقیقاتی مستقر در لس‌آلاموس در نیومکزیکو شد. برای ساخت بمب هسته‌ای نیاز به فرآوری مواد هسته‌ای بود. این فرآیند در رآکتورهای واقع در «اوک ریج» (Oak Ridge) انجام شد. در این پروژه در حدود ۱۳۰ هزار آمریکایی در ۳۷ مرکز تحقیقاتی و آزمایشگاهی مشغول به کار شدند.
در روز شانزدهم جولای سال ۱۹۴۵، نخستین بمب اتم در مرکز نظامی «آلاموگودرو» (Alamogodro) در نیومکزیکو آزمایش شد.
شدت انفجار به حدی بود که شیشه پنجره‌های خانه‌هایی در فاصله ۸۰ کیلومتری شکسته شدند.
و اکنون بمب اتم آماده است.
قدرت تخریب این بمب‌ها با توجه به نوع بمب، عنصر مورد استفاده و روش ساخت از بمبی به بمب دیگر تغییر می‌کند.
ایا میتوان با انفجلر تمام بمب اتم ها کره زمبن را نابود کرد؟
در جواب باید بگم خیر نمی توان کره زمین را نابود کرد بلکه میتوان پوشش گیاهی زیادی زا تخریب کرد یا همه لنسان ها را کشت.
اگر فرض کنیم که قدرت تخریب هر کلاهک به طور متوسط برابر یک مگاتن باشد، انفجار هم‌زمان تمام آن‌ها منجر به تخریب زمین نخواهد شد. اما، این انفجار بزرگ، دهانه‌ای به قطر ۱۰ کیلومتر و عمق ۲ کیلومتر ایجاد می‌کند.
حجم بزرگی از گردوخاک و مواد پرتوزا که وارد جو زمین می‌شوند، اثرات سوء قابل‌توجهی خواهند داشت. وجود این حجم از ذرات در جو، از رسیدن نور و گرمای خورشید به سطح زمین جلوگیری می‌کند.
در نتیجه، پدیده‌ای به نام زمستان هسته‌ای به وجود می‌آید.
نخستین تلاش‌ها در جهت ساخت بمب اتم در آلمان ناسیونال سوسیالیست آغاز شد. در این دوران، شیمیدانی به نام پاول هارتک از استادان دانشگاه هامبورگ به توان بالقوه نیروی اتمی برای کاربردهای نظامی پی برد. وی در ۲۴ فوریه ۱۹۳۹ امکان استفاده از انرژی هسته‌ای به عنوان یک سلاح با توان تخریبی نا محدود را طی نامه‌ای به وزارت جنگ در برلین اطلاع داد. به‌دنبال این امر گروهی برای تحقیق در این رابطه تشکیل شد و ورنر کارل هایزنبرگ فیزیکدان برجسته آلمانی به‌طور غیررسمی سرپرست تیم تحقیقاتی آلمان برای ساخت بمب هسته‌ای گشت. بر اساس کتاب خاطرات اتو اسکورتسنی در حدود سال ۱۹۴۳ آلمان ناسیونال سوسیالیست به بمب اتم دست یافت. بر اساس گزارشی که تیم تحقیقاتی به شخص آدولف هیتلر دادند، قدرت این بمب بسیار مهیب و مرگبار بود. اتو اسکورتسِنی در کتاب خود بیان می‌کند که در ملاقات خصوصی خود با شخص پیشوا در خصوص مسئله بمب اتم سوالاتی می‌کند و پاسخ هیتلر چنین است که این بمب سبب انقراض نسل بشر می‌شود و هرگز دستور ساخت آن را صادر نخواهد کرد.
در همین زمان، آلبرت انیشتین (فیزیکدان آلمانی)
طی نامه معروف خود به روزولت رئیس‌جمهور وقت آمریکا خطر دستیابی آلمان به تولید بمب اتمی را گوشزد کرد. متعاقب این اخطار روزولت دستور ایجاد پروژه منهتن با هدف تحقیق در این رابطه و تولید بمب اتمی را با همکاری کشور انگلستان و فرانسه صادر کرد. برای این پروژه تأسیساتی در لوس آلاموس در ایالت نیومکزیکو، اوک ریج ایالت تنسی و همفورد ایالت واشینگتن به کار گرفته شدند و تیمی از برجسته‌ترین دانشمندان آن دوران به استخدام این پروژه درآمدند. محققان آلمانی موفق به تولید بمب اتمی نشدند. اگرچه ادعاهایی در زمینه آزمایش نوعی ابزار هسته‌ای توسط حزب کارگر المان ناسیونال سوسیالیست پیش از پایان جنگ جهانی دوم مطرح شده است. اما تیم آمریکایی به سرپرستی فیزیکدان برجسته، رابرت اوپنهایمر موفق به ساخت عملی اولین بمب هسته‌ای شد که در ۱۶ ژوئیه ۱۹۴۵ در ناحیه‌ای موسوم به ترینیتی در نیومکزیکو آزمایش شد.
به فاصله کوتاهی در ۶ اوت ۱۹۴۵، بمب افکن اسکادران ۵۰۹ نیروی هوایی آمریکا موسوم به Avro Lancaster (که اکنون در موزه‌ای در واشینگتن نگهداری می‌شود)، از پایگاهی در جنوب اقیانوس آرام به پرواز درآمد و در ساعت ۸:۱۵ دقیقه به وقت محلی، بمب موسوم به پسر کوچک را بر شهر هیروشیما ژاپن منفجر ساخت و بدین ترتیب نام کشور ایالات متحده آمریکا را به عنوان اولین کشور استفاده‌کننده از سلاح اتمی در تاریخ بشریت ثبت نمود. این بمب که در طراحی آن از ۶۴ کیلوگرم اورانیوم استفاده شده بود، از ارتفاع ۹۶۰۰ متری رها شد و در ارتفاع ۵۸۰ متری سطح زمین با شدتی معادل با انفجار ۱۵ هزار تن TNT منفجر شد. مجموع تلفات اولیه و کشته شدگان ناشی از عوارض این انفجار را بالغ بر ۱۴۰۰۰۰ تَن تخمین می‌زنند. سه روز بعد در ۹ اوت انفجار بمب مرد چاق در شهر ناگازاکی ژاپن موجب کشتار ۷۴۰۰۰ تَن انسان دیگر شد. این بمب که از پلوتونیوم به عنوان ماده شکافت پذیر استفاده میکرد، انفجاری به شدت ۲۱ هزار تُن TNT ایجاد کرد. بمب دیگری نیز در پروژه منهتن تولید شده بود که هرگز از آن استفاده نشد.
چگونگی کشف بمب اتم توسط اتحاد جماهیر شوروی
پس از پایان جنگ دوم جهانی دانشمندان در آمریکا به تحقیق در رابطه با تسلیحات هسته‌ای ادامه دادند. اگرچه این تصور وجود داشت که هیچ کشوری دیگری در دنیا نمی‌تواند تا پیش از سال ۱۹۵۵ به فناوری ساخت سلاح هسته‌ای دست یابد، اما کلاوس فیوکس یکی از فیزیکدانان آلمانی که در رابطه با مواد فوق انفجاری (High Explosive) با تیم اوپنهایمر همکاری میکرد، طرح‌ها و جزئیات طراحی بمب آزمایش شده در ترینیتی را در اختیار جاسوسان شوروی قرار داد. به این ترتیب در ۲۹ اوت ۱۹۴۹ اتحاد جماهیر شوروی کمونیستی اولین آزمایش اتمی خود را با موفقیت انجام داد و غرب را در وحشت فرو برد.
اغاز جنگ سرد بین شوروی و امریکا
این انفجار اثر زیادی در تسریع جنگ سرد گذارد و موجب ایجاد رقابت تسلیحاتی بین آمریکا و شوروی گردید.
پس از آن ایالات متحده جهت حفظ برتری تسلیحاتی خود، تحقیق برای ساخت بمب گرماهسته‌ای (هیدروژنی) را آغاز کرد. پیش از این رابرت اوپنهایمر به دلیل اتخاذ مواضعی علیه ساخت تسلیحات هسته‌ای از سرپرستی پروژه کنار گذارده شد و ادوارد تلر هدایت عملی پروژه ساخت بمب هیدروژنی را برعهده گرفت.«۱»
نخستین آزمایش بمب گرما-هسته‌ای با اسم رمز مایک در نوامبر سال ۱۹۵۲ در جزیره کوچکی به نام الوگالب در جزایر مارشال انجام شد. وزن تجهیزات به کار رفته در این انفجار شامل دستگاه‌های تبرید به بیش از ۶۵ تن می‌رسید. از آنجایی که در این سیستم مستقیماً از ایزوتوپ‌های دوتریوم و تریتیوم مایع استفاده میشد، به آن لقب
بمب خیس
داده بودند. پیش‌بینی میشد که قدرت این انفجار معادل یک یا دو مگاتن تی‌ان‌تی باشد. اما برخلاف انتظار شدت انفجار معادل ۱۰٫۴ مگاتن تی‌ان‌تی بود. نتایج انفجار بسیار هراسناک بود. قطر گوی آتشین حاصل از این انفجار به ۵ کیلومتر رسید.
جزیره الوگالب تقریباً تبخیر شد و حفره‌ای به عمق ۸۰۰ متر و شعاع دهانه ۳ کیلومتر برجای ماند.
©عراق در تلاش برای کشف بمب اتم در زمان ۸ سال دفاع مقدس
عراق در سال ۱۹۷۷ شروع به ساخت رآکتور هسته‌ای (معروف به تموز۱) نمود تا بتواند در جنگ ایران و عراق به برتری هسته‌ای دست یابد؛ ولی طی حملات هوایی ایران و سپس حملات نیروی هوایی اسرائیل در عملیات اپرا این رآکتور آسیب جبران‌ناپذیری دید و کارشناسان فرانسوی حاضر اوسیراک را ترک کردند. اسرائیل همچنین در سال ۲۰۰۷ رآکتوری در حال ساخت در سوریه را طی عملیات باغ میوه بمباران کرد.
بنظر شما اگر المان ناسیونال سوسیالیست به بمب اتم دست پیدا میکرد چه اتفاقی می افتاد؟
اگر اوپنهایمر در المان میماند و بمب اتم نخستین بار در المان ساخته میشد وضعیت جنگ چگونه بود؟
اگر فرمول بمب اتم را به شوروی لو نمیدادند وضعیت شوروی چگونه بود؟
اگر صدام به بمب اتم دست پیدا میکرد چه سرنوشتی در انتظار ایران بود؟
خیلی ها بر این باورند که اگر انیشتین نبود و فرمول اوپنهایمر رو بررسی و تجزیه تحلیل نمیکرد اوپنهایمر شکست میخورد ایا درست است؟